Professionele identiteit in beweging en afscheid - Lessen uit de netwerkbijeenkomst
Op 20 maart 2025 kwam het netwerk van AlleKansenBenut! bijeen in de Hofclub in Utrecht voor een inspirerende middag vol kennisdeling en reflectie. Centraal stond de lezing van Leonie le Sage, lector professionele identiteit aan de Hogeschool Rotterdam. Zij nam ons mee in de wereld van professionele identiteit en de rol die deze speelt bij zij-instromers en herintreders in jeugdzorg. Daarnaast was deze bijeenkomst een bijzonder moment van afscheid, want na jaren van impact maken, draagt Inge Kuipers het stokje over. Een terugblik op een middag vol inzichten én een eerbetoon aan Inge’s werk binnen AlleKansenBenut!
Wat is professionele identiteit?
Leonie le Sage opende haar lezing met een fundamentele vraag: wat is professionele identiteit en waarom is het zo belangrijk? Het is een begrip dat in de literatuur uiteenlopend wordt gedefinieerd, maar in de kern draait het om het samenspel van kennis, vaardigheden, normen en waarden die iemand vormen als professional. Voor zij-instromers en herintreders betekent dit dat zij niet alleen nieuwe kennis en competenties opdoen, maar ook een nieuw professioneel zelfbeeld ontwikkelen.
Leonie benoemde de spanning tussen persoonlijke en collectieve beroepsidentiteit. Waar de een zich snel thuis voelt in een nieuwe sector, worstelt de ander met het gevoel ergens niet volledig bij te horen. Factoren als reflectie, praktijkervaring en sociale acceptatie binnen teams spelen een grote rol bij hoe snel en succesvol iemand zich een nieuwe identiteit eigen maakt.
De kracht van een sterke beroepsidentiteit
Een goed ontwikkelde professionele identiteit draagt bij aan werkplezier, motivatie en langdurige betrokkenheid bij een beroep. Dit is cruciaal in jeugdzorg waar het behoud van medewerkers een structurele uitdaging vormt. Uit onderzoeken blijkt dat een kwart van de zijinstromers in het onderwijs uitvalt en dat in jeugdzorg het totale verloop in drie jaar tijd 13% bedraagt (Jeugdautoriteit, 2024). Een bewuste aanpak om zij-instromers te ondersteunen in hun identiteitsontwikkeling kan bijdragen aan hogere retentie.
Leonie haalde meerdere wetenschappelijke modellen aan die inzicht geven in hoe professionele identiteit wordt gevormd. De psychologische benadering legt de nadruk op zelfreflectie en persoonlijke drijfveren, terwijl de sociologische benadering juist kijkt naar de invloed van organisatiecultuur en beroepscodes. In de praktijk blijkt dat beide aspecten samenkomen: een professional ontwikkelt zich in interactie met anderen en binnen de structuur van een organisatie.
Hoe kunnen organisaties bijdragen?
Tijdens de interactieve sessie werd de vraag gesteld: Wat doet jouw organisatie om professionele identiteit te bevorderen? De antwoorden uit de zaal en via Mentimeter bevestigden dat veel organisaties al investeren in intervisie, peer-to-peer leren, werkbegeleiding en coaching on the job. Tegelijkertijd kwam naar voren dat er nog kansen liggen om dit bewuster en structureler aan te pakken.
Belangrijke aanbevelingen uit de sessie:
- Bied ruimte voor reflectie: Zij-instromers hebben baat bij een veilige omgeving waarin ze kunnen nadenken over hun nieuwe rol en identiteit.
- Stimuleer sociale binding: Een gevoel van ‘erbij horen’ draagt sterk bij aan een succesvolle transitie.
- Creëer hybride leertrajecten: Combineer kennisoverdracht met ervaringsleren en praktijkcoaching.
- Zorg voor heldere kaders: Duidelijke beroepsrollen en groeimogelijkheden helpen bij het ontwikkelen van een professionele identiteit.
Afscheid van een drijvende kracht: Inge Kuipers
Inge’s werk bij AlleKansenBenut! laat zien hoe belangrijk het is om aandacht te hebben voor de identiteitsontwikkeling van professionals. Zij-instromers komen niet alleen met een nieuwe functie in aanraking, maar ondergaan een diepere transformatie in hun professionele identiteit. Dit sluit aan bij de inzichten uit de lezing van Leonie le Sage: zonder een veilige leeromgeving, sociale binding en reflectiemomenten blijft die identiteitsvorming kwetsbaar. Inge heeft zich er altijd sterk voor gemaakt dat dit proces goed gefaciliteerd wordt, en dat werk zetten we voort. Deze bijeenkomst markeerde ook het afscheid van Inge Kuipers, oprichter en programmamanager van AlleKansenBenut!. Wat begon als een idee en een werktitel groeide onder haar leiding uit tot een beweging die jeugdzorg verrijkt met nieuw talent. Inge heeft een enorme bijdrage geleverd aan het zichtbaar maken en ondersteunen van zij-instromers en herintreders. Nu zij verder gaat in een nieuwe rol bij SKJ, breekt een fase aan waarin de opgedane kennis geborgd wordt en de sector zelf verder bouwt op de fundamenten die zij heeft gelegd.
De oproep vanuit AlleKansenBenut! blijft onveranderd: blijf verbinden, delen en versterken. We blijven als platform aanwezig om kennis te delen, organisaties te ondersteunen en de waarde van zij-instroom zichtbaar te maken.
Samen verder bouwen
De netwerkbijeenkomst toonde opnieuw hoe belangrijk het is om samen na te denken over hoe we professionals in jeugdzorg duurzaam kunnen ondersteunen. Professionele identiteit is geen vaststaand concept, maar een dynamisch proces waarin mensen groeien en zich ontwikkelen. Wil je verder praten over hoe jouw organisatie zij-instromers beter kan begeleiden? Neem contact met ons op of deel jouw inzichten via ons platform.