Een (nog) niet SKJ-geregistreerde professional inzetten?

Bestaande kaders

Als we de bestaande kaders willen begrijpen, kijken we eerst naar wat de wetgever zegt. De belangrijkste punten zijn:

Jeugdwet

Verplichting tot het verlenen van verantwoorde hulp (art. 4.1.1 Jeugdwet)
Voldoende kwalitatief en kwantitatief personeel (art. 4.1.1 Jeugdwet)
Professionals zijn verplicht om te handelen als goede hulpverleners in overeenstemming met hun beroepsstandaard (art. 4.1.1 Jeugdwet)
Norm van verantwoorde hulp (art. 5.1.1 Jeugdwet)

In artikel 5.1.1. Besluit Jeugdwet is een aantal verplichtingen opgenomen voor lokale teams van gemeenten, gecertificeerde instellingen, zorgaanbieders, Raad voor de Kinderbescherming, Veilig Thuis-organisaties, Justitiële Jeugdinrichtingen en Halt. Dit wordt de ‘norm van verantwoorde werktoedeling’ genoemd.

De norm van de verantwoorde werktoedeling

Werkgevers werken volgens de norm van de verantwoorde werktoedeling: zij delen het werk toe aan de juiste professionals. In de Jeugdwet (2015) is beroepsregistratie geïntroduceerd als een middel om werk verantwoord toe te delen. In bepaalde situaties, of voor bepaalde werkzaamheden, moeten professionals vanaf hbo-niveau en hoger geregistreerd zijn bij de Stichting Kwaliteitsregister Jeugd (SKJ) of in het BIG-register. In het Kwaliteitskader Jeugd is beschreven wat dat in de praktijk betekent en om welke werkzaamheden het gaat. Het Kwaliteitskader Jeugd helpt om af te wegen welke taken door geregistreerde, dan wel door niet-geregistreerde professionals mogen worden uitgevoerd.

De werkgever moet zelf een passende afweging maken hoe het werk te verdelen. De norm van verantwoorde werktoedeling moet hierbij worden toegepast, de wetgever stelt dit verplicht.

Als we kijken naar de wijze waarop de wetgever dit beschrijft, zien we dat de norm van verantwoorde werktoedeling drieledig is:

De norm van de verantwoorde werktoedeling bestaat uit drie onderdelen*

De aanbieders van jeugdhulp en jeugdbescherming dragen er zorg voor dat de taken worden uitgevoerd door of onder verantwoordelijkheid van een geregistreerde professional. Zij delen de taken toe met inachtneming van de specifieke kennis en vaardigheden van de geregistreerde professional.
De aanbieder van jeugdhulp en jeugdbescherming kan anderen dan geregistreerde professionals met de uitvoering van taken belasten indien hij of zij aannemelijk kan maken dat de kwaliteit van de uit te voeren taak daardoor niet nadelig wordt beïnvloed of noodzakelijk is voor de kwaliteit van uit te voeren taak. (tenzij bepaling)
De aanbieders van jeugdhulp en jeugdbescherming dragen er zorg voor dat geregistreerde professionals hun taken kunnen verrichten met inachtneming van de voor hen geldende professionele standaarden.

*Deze norm geldt ook voor de Raad voor de Kinderbescherming, de onder de Dienst Justitiële Inrichtingen ressorterende rijks justitiële jeugdinrichtingen (rijks JJI’s), Halt en Stichting Nidos.

Bron: Kwaliteitskader Jeugd.

Het toebedelen van werk leidt regelmatig tot vragen:

Wanneer is een professional voldoende vakbekwaam?
Hoe maak ik als werkgever de juiste afweging?
Welke mogelijkheden zijn er?
Moet elke professional SKJ geregistreerd zijn?

Toepassen norm verantwoorde werktoebedeling

Het toepassen van de norm van verantwoorde werktoedeling in de praktijk is beschreven in het Kwaliteitskader Jeugd. Dit kader is tot stand gebracht door de branche-, beroeps- en cliëntenorganisaties en gemeenten, met bijdragen van het Nederlands Jeugdinstituut en Movisie. Het Kwaliteitskader Jeugd fungeert als veldnorm en geeft richting aan hoe de werkgever de norm in de praktijk kan toepassen en om afwegingen te maken.

Hierbij geldt de ‘pas toe of leg uit’-regel:

Pas toe: Deel het werk toe aan een geregistreerde professional (SKJ- of BIG-geregistreerd) met passende kennis en vaardigheden voor die taak.

Leg uit: Deel het werk toe aan een niet-geregistreerde professional als aannemelijk gemaakt kan worden dat dit niet afdoet aan de kwaliteit of zelfs noodzakelijk is voor de kwaliteit van hulp.

In het Kwaliteitskader Jeugd wordt die regel schematisch weergegeven:

Afweging inzet SKJ-geregistreerde professional

Het afwegingskader dat in het Kwaliteitskader is opgenomen geeft richting aan de vraag of de inzet van een SKJ-geregistreerde professional nodig is of niet. De werkgever besluit uiteindelijk welke afweging hij maakt en kan deze onderbouwen.

Om te bepalen of de inzet van een SKJ-geregistreerde professional nodig is, worden binnen het afwegingskader de volgende elementen gewogen:

Cliënt-gerelateerde parameters: complexiteit van de problematiek en de context
Professional-gerelateerde parameters: verantwoordelijkheden en regievoering in hulpverleningsproces, typering hulpverlening en impact

Ook voor de professionals die werkzaam zijn in jeugdzorg zijn er vaste kaders:

Wanneer professionals SKJ-geregistreerd zijn, dienen zij te werken volgens de ethische richtlijn die staat beschreven in de ‘Beroepscode voor de Jeugdzorgwerker, collectieve beroepsnormen voor de beroepsvariant jeugdzorgwerker’ en de richtlijnen Jeugdzorg. Zij vormen samen de beroepsstandaard van de professional.
Daarnaast hebben professionals in de organisatie waar zij werken te maken met een professioneel statuut en gedragscode van de betreffende organisatie, methodieken en werkwijzen.

Al deze facetten samen bepalen de bewegingsruimte van de autonome professional:

De mogelijkheden

In welke mate is het mogelijk om binnen een organisatie, met alle verschillende functies in het primaire proces, professionals in te zetten die (nog) niet-geregistreerd zijn? Dat is een belangrijke vraag voor werkgevers. Zij kunnen die vraag alleen beantwoorden als zij het Kwaliteitskader Jeugd en het afwegingskader goed kennen en begrijpen. Alleen dan is het mogelijk om te beoordelen welke ruimte de organisatie heeft om niet-geregistreerde professionals in te zetten, en hoe de mogelijkheden het beste kunnen worden benut. De werkgever moet zich altijd laten leiden door kwaliteit: de inzet van een niet-geregistreerde professional mag geen afbreuk doen aan de kwaliteit van de geboden hulp of moet die de kwaliteit van hulp juist vergroten. De inzet moet kunnen worden uitgelegd vanuit het principe ‘pas toe, leg uit’. Het afwegingskader uit het Kwaliteitskader Jeugd geeft richting aan deze keuze.

Voor de inzet van een (nog) niet-geregistreerde professional zijn drie varianten mogelijk:

De inzet van een niet-geregistreerde professional. De cliëntgerelateerde parameters en de professional-gerelateerde parameters geven geen reden tot directe inzet van een geregistreerde professional, de inzet van een nog niet-geregistreerde professional doet geen afbreuk aan de kwaliteit van hulp of vergroot de kwaliteit.
De inzet van een niet-geregistreerde professional i.c.m. een geregistreerde professional. Niet alle cliënt-gerelateerde taken in de hulpverlening vragen om de inzet van een geregistreerde professional. Een gedeelte van de taken kan worden uitgevoerd door een niet-geregistreerde professional. De regie ligt dan bij de geregistreerde professional. Beide professionals werken nauw samen en zijn op de hoogte van elkaars handelen.
De inzet van een niet-geregistreerde professional onder verantwoordelijkheid van een geregistreerde professional in het kader van scholing en ontwikkeling. Wanneer de taak vraagt om de inzet van een geregistreerde professional, kan die de taak toebedelen aan een nog niet-geregistreerde professional. Dit kan alleen als de bodemeisen uit het Kwaliteitskader Jeugd worden gevolgd. Bij deze variant draagt de geregistreerde professional verantwoordelijkheid voor het handelen van de geregistreerde professional.

De wegingstabel

Wanneer een nog niet-geregistreerde professional werkt onder de verantwoordelijkheid van een geregistreerde professional blijven altijd de bodemeisen gelden, zoals die zijn benoemd in het Kwaliteitskader Jeugd. Deze bodemeisen geven niet direct antwoord op de vraag welke taken de nog niet-geregistreerde professional mag uitvoeren. De wegingstabel is een richtlijn die de ruimte binnen het kwaliteitskader jeugd verder inkleurt. Deze tabel helpt professionals en organisaties om verantwoord taken toe te bedelen aan een nog niet-geregistreerde professional die werkt onder verantwoordelijkheid van een geregistreerde professional (zie stap 4 in bovenstaand stroomschema). En geeft antwoord op vragen als: Wat mag de nog niet-geregistreerde professional wel of niet doen? Op welk moment? Hoe maak je een verantwoorde keuze? De wegingstabel is vrij beschikbaar voor alle jeugdzorgorganisaties.

De gecertificeerde instelling

De wetgever bepaalt dat gecertificeerde instellingen zich moeten houden aan de norm van verantwoorde werktoedeling én het normenkader voor de gecertificeerde instelling. Hierdoor is de bewegingsruimte voor een gecertificeerde instelling om een nog niet SKJ-geregistreerde professional in te zetten beperkter.

De (nog) niet-geregistreerde professional

Een grote groep mensen wil graag aan de slag in jeugdzorg. Ondanks hbo werk- en denkniveau, zijn ze nog onvoldoende bekwaam om zich te kunnen registreren in het SKJ-register. Naast kennis en kunde van vorige banen brengen deze mensen veel levenservaring mee. Vaak willen zij de overstap naar jeugdzorg maken – of terugkeren – om aan het leven van anderen waarde toe te voegen. Of zijn ze op zoek naar een baan met maatschappelijke relevantie.

Handige links

De norm van verantwoorde werktoedeling is uitgewerkt in het Kwaliteitskader Jeugd. Hierin vind je ook het afwegingskader voor het wel of niet inzetten van een geregistreerde professional.
Stichting Kwaliteitsregister Jeugd (SKJ) geeft antwoord op de meest gestelde vragen rondom de SKJ-registratie: informatie voor werkgevers en een video over de norm van verantwoorde werktoedeling.
Factsheet ‘Basiskennis norm verantwoorde werktoedeling en beroepsregistratie jeugdhulp’ voor gemeenten (VNG)
Beroepscode voor de jeugd- en gezinsprofessional (Beroepsvereniging van Professionals in Sociaal Werk)
De richtlijnen jeugdzorg