Drie toekomstbeelden voor de arbeidsmarkt van jeugdzorg

Conclusie van het rapport

De conclusie van het rapport is duidelijk: er is geen simpele oplossing om het arbeidsmarkttekort in de sector op te lossen. Maar de geschetste toekomstbeelden bieden wel handelingsperspectief, zowel voor de sector als de branche jeugdzorg. Ook zijn het handvatten om het gesprek over de toekomst van (de arbeidsmarkt van) zorg en welzijn aan te gaan.

Drie toekomstbeelden

Het onderzoeksprogramma werkte acht scenario’s voor de belangrijke thema’s in de arbeidsmarkt zorg en welzijn in 2033 uit. Denk aan preventie, onderwijs of informele zorg en ondersteuning. Deze toekomstscenario’s zijn soms van elkaar afhankelijk. Daarom zijn scenario’s met veel overlap of samenhang gegroepeerd. Dit leverde uiteindelijk drie toekomstbeelden op:

1.    Sterker als samenleving: Door gezamenlijke inzet vanuit de samenleving, zal de vraag naar zorg en welzijn verminderen.
2.    Focus op functioneel: Anders organiseren, zodat mensen in zorg en welzijn zich meer kunnen focussen op hun kerntaak.
3.    Power to the professional: (Her)waarderen en ontzorgen van professionals werkzaam in de sector.

Geen van deze toekomstbeelden lost het arbeidsmarkttekort op, maar ze tonen wel het belang van tijdig handelen. Dit onderzoek is dan ook bedoeld om de politiek, vakbeweging, werkgevers, zorg- en welzijnsprofessionals en het maatschappelijk middenveld te helpen om het gesprek over de toekomst van de arbeidsmarkt aan te gaan.

Ontwikkelingen in jeugdzorg

In het rapport staat dat het arbeidsmarkttekort met 35% verminderd kan worden wanneer (het werk in) de sector aantrekkelijker wordt gemaakt. Binnen jeugdzorg wordt hier dan ook hard aan gewerkt. In het inspirerende e-book 'Hoe bouw je een aantrekkelijke organisatie?' van het programma Jeugdhulp. Alles in het werk, staan verschillende tips, voorbeelden en inspirerende verhalen voor een aantrekkelijke werkomgeving. Bijvoorbeeld over het centraal stellen van het belang van kinderen en jongeren, tijd voor reflectie, waardering en erkenning, cultuur van vertrouwen en aandacht voor werkplezier.

Naast het aantrekkelijk maken van de sector, wordt er vanuit het programma ook gewerkt aan het ‘versterken’ van de medewerkers. Bijvoorbeeld in de online bijeenkomsten van 'Versterk jezelf: emancipatie van de professional' wordt er gekeken naar de bewustwording van de eigen verantwoordelijkheid en mogelijkheden om binnen jeugdhulporganisaties mentaal fit en vitaal aan het werk te zijn én te blijven.

Over het onderzoek

De scenario-analyse is uitgevoerd in opdracht van het AZW-programma. In het AZW-programma werken het ministerie van VWS, Jeugdzorg werkt! en acht andere arbeidsmarktfondsen in zorg en welzijn samen om betrouwbare, onafhankelijke informatie te bieden over de arbeidsmarkt. 

Rebel Group heeft de scenario-analyse uitgevoerd. Deze scenariostudie bouwt voort op het Prognosemodel Zorg en Welzijn, wat de basis vormde voor het berekenen van de arbeidsmarktimpact. De berekening van de maximale arbeidsmarktimpact per scenario is gebaseerd op aannames. Deze aannames zijn onderbouwd met databronnen en cijfers uit eerder onderzoek, en soms aangescherpt na consultatie van onafhankelijke experts en praktijkdeskundigen.