Het afgelopen jaar kreeg driekwart van de medewerkers in de sector zorg en welzijn te maken met agressie of ongewenst gedrag in het contact met patiënten of cliënten. In jeugdzorg ligt dat percentage nog iets hoger en komt uit op 81 procent. Dat blijkt uit het onderzoeksrapport ‘Agressie en ongewenst gedrag op de werkvloer’.
Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van PGGM&CO en het Ministerie van VWS en geeft belangrijke aanknopingspunten om agressie en ongewenst gedrag op de werkvloer aan te pakken.
Een derde van de werknemers denkt dat de agressie is toegenomen in het afgelopen jaar. De COVID-19-pandemie noemen ze als belangrijkste oorzaak. De meeste medewerkers ervaren agressie of ongewenst gedrag door patiënten of cliënten. Bijna de helft van de professionals heeft met dat gedrag te maken door familie of bezoekers van patiënten of cliënten of door omstanders. Een kwart ervoer dit van collega’s of leidinggevenden. Verbale agressie door patiënten en cliënten komt het vaakst voor. Twee derde van de medewerkers heeft dit het afgelopen jaar meegemaakt. Maar ook fysieke agressie (38 procent), seksuele intimidatie (22 procent) en bedreiging of intimidatie (20 procent) komen voor.
Medewerkers geven aan dat ze over het algemeen tevreden zijn over de opvang in hun organisatie na een geval van agressie. Vooral door collega’s en leidinggevenden. Om beter met dit probleem om te kunnen gaan, zien ze in hun organisaties vooral ruimte voor training en het aanleren van vaardigheden. Ook noemen ze vaak voorlichting.
Binnen organisaties is er ook sprake van agressie en ongewenst gedrag. Vaak gaat het om verbale agressie en pestgedrag. Na interne agressie is 52 procent van de medewerkers van slag, 24 procent kreeg mentale klachten en 15 procent denkt erover of is van baan gewisseld binnen de sector. Een veilig werkklimaat is dus voor werknemers een belangrijke voorwaarde om te blijven werken in de sector.
Er is ook een rapport specifiek voor jeugdzorg over agressie en ongewenst gedrag op de werkvloer. De onderzoeksresultaten voor jeugdzorg zijn over het algemeen te vergelijken met die van de sector zorg en welzijn. Met hier en daar wat verschillen.
Maar liefst 81 procent van de jeugdzorgprofessionals heeft in het afgelopen jaar te maken gehad met agressie of ongewenst gedrag. Dat percentage ligt hoger dan dat van de sector zorg en welzijn (75 procent). De meeste medewerkers ervaren agressie of ongewenst gedrag door patiënten of cliënten. Meer dan de helft van de professionals (54 procent) heeft met dat gedrag te maken door familie of bezoekers van patiënten of cliënten of door omstanders. 21 procent ervoer dat van collega’s of leidinggevenden. Verbale agressie door patiënten en cliënten komt het vaakst voor. De meeste medewerkers geven aan dat de externe agressie in het afgelopen jaar is toegenomen
Werknemers geven aan dat de meeste ruimte voor verbetering bij voorlichting en training ligt. Ook hechten ze veel waarde aan een fysiek veilige omgeving en opvang bij incidenten inclusief goede nazorg. 18 procent van de professionals wilde aangifte doen, maar heeft dat niet gedaan. Volgens medewerkers helpt het om – naast ondersteuning vanuit de werkgever – informatie te hebben over wanneer je aangifte kunt doen en hoe je anoniem aangifte kan doen.
Bij ongewenst gedrag van collega’s of leidinggevenden valt op dat van de helft van het aantal interne incidenten geen melding wordt gedaan. Hier ligt veel ruimte voor verbetering. Denk aan: het bespreken van dit gedrag, het bekender maken van de rol van de vertrouwenspersoon en het anoniem kunnen melden.
Het Platform Arbeidsmarkt Jeugdzorg ondersteunt professionals en organisaties in jeugdzorg bij de aanpak van agressie en ongewenst gedrag. Jeugdzorg werkt! biedt informatie, tools en goede voorbeelden aan. Ook is Jeugdhulp. Alles in het werk begin dit jaar gestart met het verzamelen van succesfactoren voor agressievrij werken en het verspreiden en versterken hiervan.
Op basis van het onderzoeksrapport ‘Agressie en ongewenst gedrag op de werkvloer’, de uitkomsten van Jeugdhulp. Alles in het werk, onderzoeken van het Onderzoeksprogramma Arbeidsmarkt Zorg & Welzijn (AZW) en signalen uit het werkveld kijkt het Platform Arbeidsmarkt Jeugdzorg of en wat er nog meer nodig is om agressie en ongewenst gedrag in jeugdzorg te voorkomen.
Brancherapportage jeugdzorg: Agressie en ongewenst gedrag