Tien inzichten uit adviestrajecten voor duurzame inzetbaarheid in organisaties
Duurzame inzetbaarheid is een grote uitdaging voor jeugdzorgorganisaties. Hoe houd je medewerkers langdurig, gezond en met plezier aan het werk? Er is een structurele aanpak nodig die verder gaat dan losse initiatieven. Uit verschillende adviestrajecten bij jeugdzorgorganisaties kwamen waardevolle lessen naar voren. Laat je inspireren en lees welke belangrijke inzichten ook jouw organisatie verder kunnen helpen.
Onderstaande inzichten zijn gebaseerd op rapportages van experts die jeugdzorgorganisaties ondersteunden bij een aanpak voor duurzame inzetbaarheid.
1. Versterk de samenwerking: van 'zij' naar 'wij'
Bij een ‘zij’-cultuur wordt duurzame inzetbaarheid gezien als iets voor anderen, terwijl een cultuur van gedeelde verantwoordelijkheid een voorwaarde is voor succes. "We hebben heel duidelijk meegegeven dat voor verandering het echt noodzakelijk is om alle lagen in de organisatie mee te nemen. Van 'zij' naar een 'wij'-cultuur."
Tip: Faciliteer werkbijeenkomsten, gesprekken en klankbordgroepen. Laat medewerkers op alle niveaus meedenken en verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen inzetbaarheid.
2. Voor duurzame inzetbaarheid ben je samen verantwoordelijk
Een van de grootste struikelblokken is dat duurzame inzetbaarheid vaak wordt gezien als een hr-verantwoordelijkheid. In werkelijkheid moeten alle lagen binnen de organisatie betrokken zijn. "Het blijft nog vooral iets van hr."
Tip: Zorg ervoor dat niet alleen hr, maar ook het managementteam (mt) en de directie zich inzetten voor dit thema. Medewerkers moeten duurzame inzetbaarheid als iets gezamenlijks ervaren, niet als een project van hr alleen.
3. Het managementteam heeft een voorbeeldfunctie
Duurzame inzetbaarheid begint bij leiderschap. Voor echte verandering moeten directieleden en het mt bereid zijn om ook zelf het goede voorbeeld te geven. Bijvoorbeeld als het gaat om hun eigen werkhouding en gezondheid.
Tip: Laat leiders anderen inspireren en in beweging krijgen. Hoe? Door ze zelf actief aan anderen te laten zien op welke manieren ze investeren in hun eigen duurzame inzetbaarheid.
4. Consistente communicatie van groot belang
Een heldere, consistente boodschap is belangrijk om voor duurzame inzetbaarheid een breed draagvlak te creëren. Wanneer termen en doelen steeds veranderen, raken medewerkers in de war. "Blijf communiceren aan de medewerkers waar jullie mee bezig zijn, wat er ontwikkeld wordt en waar meedenken gewenst is."
Tip: Wees consistent in de termen die je gebruikt. Houd bijvoorbeeld altijd ‘medewerkersreis’ aan om ervoor te zorgen dat iedereen begrijpt waar het over gaat en hoe de inzetbaarheid wordt verbeterd.
5. Focus stap voor stap op realistische doelen
Duurzame inzetbaarheid vraagt om langdurige inzet. Het is belangrijk om met kleine en haalbare stappen te beginnen. Te veel initiatieven tegelijk kunnen overweldigend zijn en leiden tot uitstel. "Houd focus, kies een (aantal) thema('s) om mee te starten."
Tip: Start met een of twee belangrijke thema’s, zoals vitaliteit of het ‘Goede Gesprek’. Werk van daaruit verder. Succes op kleine schaal motiveert om grotere stappen te zetten.
6. Inschakelen van externe expertise helpt
Bij organisaties waar de interne capaciteit of expertise beperkt is, kan het inschakelen van externe ondersteuning een waardevol verschil maken. "Ik hoop dat men gaat implementeren en eventueel externe capaciteit inhuurt om dit thema verder op te pakken.”
Tip: Externe adviseurs kunnen objectief naar de situatie kijken, helpen met het stellen van prioriteiten en zorgen dat duurzame inzetbaarheid hoger op de agenda blijft staan.
7. Van idee naar realisatie: handen uit de mouwen
Het formuleren van plannen is vaak het startpunt, maar de echte impact komt pas bij de uitvoering. "De organisatie heeft nu concrete tools en adviezen gekregen om verder mee aan de slag te gaan. Toch is gebleken dat de stap van plannen naar daadwerkelijke actie vaak uitblijft.”
Tip: Creëer een duidelijk actieplan met verantwoordelijke personen, concrete doelen en tijdlijnen. Zo zorg je ervoor dat ideeën realiteit worden.
8. Maak van leiderschap een speerpunt
Het ontwikkelen van leiderschap is een belangrijke bouwsteen voor duurzame inzetbaarheid. "Blijf vooral oog houden voor ontwikkeling van leiderschap en hoe je de medewerkers kunt coachen.” Leiders moeten niet alleen hun eigen inzetbaarheid verbeteren, maar ook capaciteiten ontwikkelen om hun teams te coachen en ondersteunen.
Tip: Investeer in leiderschapsprogramma’s die specifiek gericht zijn op duurzame inzetbaarheid, zoals het voeren van coachende gesprekken met medewerkers.
9. Gebruik klankbordgroepen voor betrokkenheid en feedback
Veel organisaties hebben positieve ervaringen met het opzetten van klankbordgroepen die medewerkers betrekken bij de ontwikkeling van inzetbaarheidsbeleid. "Overweeg om gebruik te maken van een klankbordgroep en blijf iedereen hiervoor uitnodigen, zodat je niet steeds dezelfde groep om feedback vraagt."
Tip: Klankbordgroepen zorgen voor een breed draagvlak. Bovendien geven ze medewerkers de kans om mee te denken en hun ideeën te delen. Dit vergroot de kans op een succesvolle uitvoering.
10. Van beleid naar dagelijkse praktijk
Beleid op papier heeft weinig waarde als het niet in de dagelijkse praktijk wordt doorgevoerd. "Papier is maar papier, dus faciliteer het gesprek en organiseer werkbijeenkomsten en dergelijke.”
Tip: Vertaal beleid rondom duurzame inzetbaarheid direct naar concrete acties in het dagelijkse werk van medewerkers. Dit kan bijvoorbeeld door het organiseren van trainingen, het voeren van het Goede Gesprek en het betrekken van medewerkers bij het opstellen van hun eigen ontwikkelingsplannen.
Duurzame inzetbaarheid is geen eenmalig project. Het is een doorlopend proces dat vraagt om aandacht, samenwerking en doorzettingsvermogen. Met bovenstaande tips bouwt jouw organisatie aan een sterkte basis voor een toekomst, waarin medewerkers gezond en plezierig kunnen blijven functioneren.
Dit artikel is tot stand gekomen door de adviestrajecten vanuit de MDieu-regeling om duurzame inzetbaarheid te bevorderen binnen jeugdzorgorganisaties.