"Betrek de hele organisatie bij het opstellen van agressiebeleid"
Corné Dijkstra, Manager Kwaliteit en Certificering bij Jeugdbescherming Overijssel (JBOV), ziet het creëren van een veilige werkomgeving als onderdeel van goed werkgeverschap. Dus toen uit een tevredenheidsonderzoek naar voren kwam dat maar liefst 85% van de medewerkers wekelijks te maken had met agressie, ging hij aan de slag met het herzien van het huidige ‘veilig werken beleid’. Zijn advies: "Betrek mensen uit alle lagen van de organisatie bij je agressiebeleid. Dat zorgt voor draagvlak."
Agressie naar jeugdzorgmedewerkers krijgt te weinig aandacht, vindt Corné. "De jeugdhulp als geheel ligt juist onder een negatief vergrootglas. Dat doet, soms onbewust, wat met cliënten en wat ze denken zich te kunnen permitteren. Daarom vind ik dat bestuurders voor hun medewerkers moeten blijven staan. En als een groot deel van je medewerkers zegt wekelijks met agressie te maken te hebben, dan moet je als organisatie aan de slag."
Verbinding werkvloer en beleid
Samen met een collega MT-lid nam hij het bestaande agressiebeleid onder de loep: "We zagen dat er een goede basis was, maar dat alles vrij versnipperd was georganiseerd. Dus besloten we integraal beleid te ontwikkelen. We hebben goed nagedacht over de vraag wie we daarbij wilden betrekken. Voorop stond dat het medewerkers uit alle lagen van de organisatie moesten zijn."
Zo ontstond een werkgroep van acht personen met daarin jeugdbeschermers, gedragswetenschappers en teammanagers. Hij gaat verder: "De werkgroep was onze vraagbaak. Wat hebben medewerkers nodig van de organisatie? Sluit het huidige scholingsprogramma aan op de wensen? Zijn de afspraken met ketenpartners goed? Ik ben achteraf nog steeds blij dat we dat op die manier hebben gedaan. Het heeft voor veel draagvlak en verbinding tussen de werkvloer en beleid gezorgd."
Om nog meer inzicht te krijgen, besloot de werkgroep een enquête onder het personeel uit te zetten. ‘We kregen een mooie respons van zo’n 30 tot 40% en veel goede input en tips.’
Het nieuwe beleid is dit jaar vastgesteld. "We zijn bij alle teams langsgegaan om ze bekend te maken met het nieuwe beleid en de veranderingen die zijn doorgevoerd. De eerste feedback is dat medewerkers er blij mee zijn; ze herkennen zich er meer in dan voorheen en vinden het fijn dat het MT er aandacht voor heeft. Er komen gaandeweg alweer tips voor (kleine) aanpassingen binnen die we meenemen naar de evaluatie in 2023. Het laat zien dat het onderwerp leeft bij alle medewerkers."
Waardoor het ook komt, agressie tolereren we nooit"
Een belangrijke verandering in het nieuwe agressiebeleid is het doen van aangifte: "De verantwoordelijkheid en de afweging om aangifte te doen lag voorheen bij de medewerkers. Nu doet een leidinggevende aangifte namens de organisatie vanuit de gedachte dat we een veilige werkomgeving moeten creëren voor onze medewerkers. Dat is een heel duidelijk statement naar de agressor. Bovendien kan de medewerker hierdoor in de samenwerking blijven als dat nodig en mogelijk is. Verder hebben we handelingsprotocollen opgesteld. Op verschillende plekken hangen nu geplastificeerde uitdraaien waarop staat wat je moet doen bij agressie. De zogeheten ‘agressiepiepers’ moeten altijd gedragen worden en we controleren daarop. Een belangrijk verschil met het oude beleid is dat we de reactiepiepers alleen geven aan collega’s die zich daar prettig bij voelen en scherp kunnen handelen. Eerst kreeg je de reactiepieper standaard als je bureaudienst had."
Ook op het gebied van nazorg is het beleid aangepast: "Op dit moment zijn we intern mensen aan het werven voor een bedrijfsopvangteam. De medewerker kan dan zijn of haar verhaal kwijt bij mensen die hiervoor zijn getraind en er tijd en ruimte voor hebben.”
Adviezen
Corné heeft een paar adviezen voor organisaties die met hun agressiebeleid aan de slag gaan: "Betrek mensen uit alle lagen. Dat zorgt voor draagvlak. De werkgroep is bijvoorbeeld bij alle teams langsgegaan om het nieuwe beleid en de keuzes daarin uit te leggen. Bovendien gaat het over de mensen op de werkvloer, niet over het MT. En denk goed na over de vraag welke andere partijen je wilt betrekken bij je beleid. Achteraf gezien hadden we meer aandacht kunnen hebben voor het cliëntperspectief in ons agressiebeleid. Soms komt agressie namelijk voort uit de houding of het gedrag van medewerkers. Het blijft echter een lastig thema. Want waardoor het ook komt, agressie tolereren we nooit. We hebben wel besloten om de cliëntenraad volgend jaar te betrekken bij de evaluatie van het beleid om het cliëntperspectief meer mee te nemen. Ten slotte: Probeer het goede voorbeeld te geven vanuit het MT: blijf in gesprek over agressie. Alleen dan kun je blijven leren."
Vanuit het project ‘Agressievrij werken’ gaan we met initiatieven uit de praktijk op zoek naar manieren om agressie zoveel mogelijk te voorkomen. Zoals de Complete agressie-aanpak.
Met het programma 'Jeugdhulp. Alles in het werk' wil Jeugdzorg werkt! werken aan een sterke arbeidsmarkt door te versterken wat werkt.
'Jeugdhulp. Alles in het werk' wordt ondersteund met een bijdrage van de ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en Justitie en Veiligheid (JenV).
Overzicht Jeugdhulp. Alles in het werk