"Elke verandering begint met een eerste stap"

Lees mee met de ervaringen van Simon Melis. Samen met Dayenne Schuring praat hij over zijn ervaring als pilotorganisatie en hun ontdekkingen met zij-instromers en herintreders. Dayenne is deskundige verandervermogen van het Deskundigenteam AlleKansenBenut! en heeft de pilotorganisaties begeleid. Het gezamenlijke doel: zij-instromers tot een vaste aanvulling op het personeelsbestand maken.

Een nieuw perspectief op zij-instromers en herintreders

In 2021 liet Levvel een 'Scan en advies' uitvoeren door het Deskundigenteam van AlleKansenBenut! Levvel besloot om concreet aan de slag te gaan met de diagnose en het advies, en was verheugd om dit als pilotorganisatie binnen het programma AlleKansenBenut! te mogen doen. Hoe kunnen we als jeugdzorgorganisatie het beste gaan werken met zij-instromers? Dit onderzoeken was in 2022 een mooie taak die voor Levvel als pilotorganisatie was weggelegd. 

Vanuit Dayenne was de begeleiding naar de pilotorganisaties gericht op het maken van een eigen aanpak, passend bij de organisatie en de ontwikkelfase van de organisatie. Goed helder hebben met welk doel en waarom je met zij-instromers wil gaan werken. Scherp maken welk effect je hiervan op de werkvloer verwacht. Welke investering vraagt dit van de organisatie en welk rendement denk je dat dit gaat opleveren? Om vervolgens te starten waar de energie zit. Waar enthousiasme is en collega’s de verandering willen gaan doen. Niet té veel tegelijk gaan doen, maar juist goed focus aanbrengen en vasthouden. Kleine behapbare stappen, goed monitoren en begeleiden. Daarna zorgen dat dat wat succesvol is, zich als een virus kan verspreiden. En in die fase zorgen dat het een logisch samenhangend geheel blijft en verbonden en geborgd in beleid, inwerkprogramma, werving en selectie, et cetera. 

Volgens Simon was dit ook het antwoord op de uitdaging binnen Levvel: “Klein beginnen en vervolgens vanuit de dagelijkse praktijk naar het einddoel toewerken. Doe de juiste dingen en plant dat zaadje in de organisatie. Met de juiste zorg laat je het op de best mogelijke manier groeien", legt hij uit. 

Overwinnen van vooroordelen

Simon merkt op dat er al best veel kennis aanwezig is over jeugdzorg en de Jeugdwet. Toch is het het belangrijk om te focussen op de mogelijkheden in de dagelijkse praktijk. "Des te beter je de materie beheerst, des te meer je ermee kunt spelen. Vanuit mijn rol als ervaringsdeskundige spreek ik met werkgevers. Een van de opvallende inzichten bij hen, is dat nieuwe mensen ook aan de slag kunnen zonder SKJ-registratie. 

Je zou denken dat dit allang bekend is. Uit de gesprekken blijkt echter dat een SKJ-registratie nog vaak als een vereiste wordt gezien en dat men liever vanuit de bekende veilige kaders opereert. Binnen Levvel werken we met trainees, zij-instromers en stagiairs. Zij hebben allemaal een andere opleidingsvraag en volgen een ander inwerktraject. Soms worden trainees ten onrechte gezien als stagiairs. Die aanname kom je in de praktijk gelukkig ook minder vaak tegen.”

Het begin van verandering

Naarmate meer organisaties getuige zijn van de voordelen van zij-instromers, begint het concept meer acceptatie te vinden. Simon: “Teams zien steeds meer de voordelen en vragen proactief om nieuwe zij-instromers. Ze zien wat het oplevert en ze zien de meerwaarde in diversiteit die zij-instromers met zich meebrengen." Dayenne ziet grote voordelen om de veilige kaders niet los te laten, maar wel op zoek te gaan naar de ruimte die zij bieden. “Dus kijk binnen die regels naar wat er wél mogelijk is, in plaats van naar wat er allemaal niet kan. Dat is in het begin spannend en wennen. Maar als het loopt, biedt het de teams ook hele goede nieuwe collega’s die er anders niet waren gekomen. We zien nu zelfs dat teamleiders binnen de pilotorganisaties actief om zij-instromers vragen.”

Samenwerking zorgt voor groei

Ook andere spelers binnen de sectoren beseffen steeds meer dat het belangrijk is om zij-instromers en herintreders aan te nemen én op te leiden. Zo is de Hogeschool van Amsterdam in samenwerking met de gemeente Amsterdam en vijf jeugdzorgorganisaties een zij-instroomopleiding gestart. Dayenne: “Dat is één van de ontwikkelingen waar we met het oog op de toekomst zo blij mee zijn. De overige stakeholders gaan nu mee in de behoeften die er in de praktijk bestaan: van praktijkervaring naar een officieel diploma en registratie. Met financiering om dit te kunnen opstarten vanuit de gemeente, commitment vanuit werkgevers op het aantal plekken dat zij afnemen en uitvoering door werkgevers zoals Levvel, ontstaan er nieuwe mogelijkheden voor zij-instromers in jeugdzorg."

De uitbreiding van deskundigheid

Het Deskundigenteam van AlleKansenBenut! werd met de kennis van Simon inmiddels ook verder uitgebreid. "Simon kan de dagelijkse ervaringen uit de praktijk delen met andere jeugdzorgorganisaties op een zeer praktische en concrete manier", zegt Dayenne. "Zijn unieke ervaringskennis helpt andere organisaties te begrijpen wat het effect op de werkvloer is. Welke voordelen er wederzijds behaald kunnen worden en welke obstakels beide partijen kunnen tegenkomen. Een belangrijk onderdeel daarvan is het omdenken vanuit de teams. Voeg je bijvoorbeeld alleen vanuit krapte een zij-instromer toe aan je team? Of kijk je juist wanneer een team lekker loopt naar wat een zij-instromer kan toevoegen? In die situatie heb je veel meer tijd en ruimte om een zij-instromer te begeleiden en het traject dus succesvol te laten zijn.”

Inmiddels verandert de rol van het programma AlleKansenBenut! in de landelijke beweging die gemaakt wordt. "We worden steeds meer gevraagd waarde toe te voegen aan het proces dat partijen samen opstarten in de regio's. We zijn heel blij om deze beweging nu steeds meer te zien. Natuurlijk blijven we beschikbaar als inhoudelijke vraagbaak voor de jeugdzorgorganisaties", benadrukt Dayenne. "Aan de andere kant gaan organisaties zoals Levvel vanuit het idee van 'pay-it-forward' ook steeds meer zelfstandig met zij-instromers werken, hun ervaringen delen en de boodschap doorgeven aan volgende werkgeversorganisaties."

De brede verrijking van een veranderproces

"Elke grote verandering begint met een kleine stap", zegt Simon. Het is een statement dat zowel de reis van Levvel als de bredere visie voor het inzetten van zij-instromers in jeugdzorg samenvat. Deze benadering heeft de afgelopen drie jaar zijn waarde bewezen en wordt nu gaandeweg steeds breder toegepast.  

De samenwerking tussen Levvel en AlleKansenBenut! heeft mooie leerervaringen opgeleverd. Door een organische en op de praktijk gerichte benadering hebben ze een succesvol pad uitgestippeld. Van deze ‘ervaringskennis’ kunnen ook andere organisaties gebruikmaken om zo hun eigen pad vorm te geven. Met de juiste zorg en aandacht ligt in de eerste stap van vandaag de grote verandering van morgen besloten.