"In zorg gaat het om cijfers met gevoel"
Zowel gemeenten als jeugdhulpaanbieders willen goede jeugdhulp realiseren binnen de beschikbare middelen vanuit het Rijk. Coby Peeters kent dit speelveld en is adviseur op het thema investering en rendement. Wat is de meerwaarde van deze expert voor het programma AlleKansenBenut! en hoe ziet zij de ontwikkelingen binnen de zoektocht naar meer jeugdhulpverleners? "Niets doen kost sowieso geld", aldus bevlogen adviseur.
Het programma AlleKansenBenut! is een ambitieus initiatief met als doel de toestroom van zij-instromers in de zorg te vergemakkelijken en te vergroten. Maar ambitieuze plannen komen zoals altijd met een prijskaartje. Het vinden van geld is een van de drempels die jeugdhulpaanbieders ervaren bij het inzetten van zij-instromers. Organisaties die jeugdhulp, jeugdbescherming of jeugdreclassering bieden aan kinderen en gezinnen doen dit op basis van contracten met gemeenten.
Coby, kan je beginnen met jezelf voorstellen en toelichten wat jij voor het programma AlleKansenBenut! doet?
Coby: "Ik werk voor Significant Public, een advies- en onderzoeksbureau dat zich vooral concentreert op de sectoren zorg, het sociaal domein en justitie en veiligheid. In opdracht van overheden voeren wij onderzoeken uit of zijn we adviseur om knelpunten weg te nemen. Deze knelpunten gaan vaak over bedrijfsvoering of bekostiging. Mijn focus is bekostiging en vanuit die expertise help ik vaak gemeenten of regio’s, omdat zij contracten afsluiten met jeugdhulporganisaties. Dus als je dat simpel samenvat: ik praat veel met de financiers van jeugdhulpaanbieders."
Om wat voor soort projecten gaat het dan? Kun je dat specificeren?
"Gemeenten sluiten samen, veelal regionaal, contracten met gecertificeerde jeugdinstellingen die jeugdbeschermingsmaatregelen uitvoeren. Deze maatregelen worden uitgesproken door de rechter, waarbij de rechter ook zegt welke hulp de jeugdige en het gezin moet krijgen. Zowel de gecertificeerde instelling als deze jeugdhulp worden betaald door gemeenten. Om voor deze werkzaamheden rechtmatig facturen te kunnen sturen naar de gemeenten moet er vooraf altijd sprake zijn van een contract met een vastgesteld tarief. Om de dienstverleners goed hun werk te kunnen laten uitvoeren is er een realistisch afgesproken tarief nodig. Dat is waarbij ik adviseer."
Veel zorgorgorganisaties zijn al overtuigd van de meerwaarde van een zij-instromer. Maar het is vaak wel de vraag hoe je echt rendement haalt uit deze investering.
Hoe raakte jij bij het programma AlleKansenBenut! betrokken?
"Via programmamanager Inge Kuipers en een partner van ons bureau kwamen wij met elkaar in contact. Vervolgens had ik met een collega een kennismakings- en oriëntatiegesprek met Inge en programmaleider Dayenne Schuring over wat wij doen: de link leggen tussen zorgorganisaties en gemeenten. Daarin kwam naar voren dat wij veel verstand hebben van de financiële kant van jeugdzorg. Die brede kennis maakt dat wij voor AlleKansenBenut! een interessante partij zijn om mee te schakelen, vanuit onze bemiddelende rol om het begrip van de diverse partijen naar elkaar toe te vergroten."
Hoe leggen jullie de focus op het onderwerp ‘zij-instromers’?
“Als het gaat om zij-instromers zien we bij de jeugdzorgorganisaties een aantal vraagstukken rond investering en rendement. Het werven en inwerken van zij-instromers kost immers geld en deze mensen kunnen niet direct betaald werk uitvoeren. Zorgorganisaties hebben dus vragen als: ‘Welke vergoedingen zijn er beschikbaar, bijvoorbeeld in de vorm van subsidies, om een project voor zij-instromers van de grond te krijgen? Maar ook: ‘Welke argumenten kan ik gebruiken om een bestuurder of een directielid te overtuigen om te investeren in zij-instromers?’ Een veelgebruikt argument daarvoor is: ‘Niets doen kost ook geld’.
In de praktijk blijken echter weinig argumenten nodig om interne belanghebbenden bij zorgorganisaties te overtuigen. Zij zijn al overtuigd van de meerwaarde van een zij-instromer. Maar het is vaak wel de vraag hoe je echt rendement haalt uit deze investering. Zij-instromers nemen natuurlijk hele andere ervaringen mee naar de werkvloer. Een brede levenservaring die heel goed van pas komt bij de wat meer ingewikkelde situaties in gezinnen. Die ervaring vult heel goed de kwaliteiten aan van net afgestudeerden met een hbo-opleiding. Ook kan een zij-instromer jeugdzorgmedewerkers ontlasten met hun soms hoge werklast. Het inzicht dat dit ook onder rendement valt is voor financiers onderdeel van een bewustwordingsproces.”
Hoe vertaal je die inhoudelijke aannames naar een financieel plaatje?
"Wij kijken of er onderzoeken of pilots zijn met resultaten die wij kunnen vertalen in te verwachten financiële voordelen van zij-instromers. De uitkomsten formuleren wij ook naar gemeenten en jeugdhulpregio’s als financiers van jeugdhulp. Ook zij moeten de meerwaarde van investeren in zij-instromers gaan zien."
Welke argumenten gebruik je dan naar de externe partijen?
Coby: "Vertrekpunt is het inhoudelijke voordeel dat zij-instromers brengen in de organisatie. Een belangrijk financieel knelpunt is dat zij-instromers, zeker in jeugdbescherming, niet direct zelfstandig mogen werken. Verantwoordelijkheid binnen jeugdzorg is niet makkelijk te delegeren. Je hebt dus al snel te maken met dubbele medewerkerskosten, omdat een zij-instromer altijd begeleid moet worden. Dit vertaalt zich in meer werktijd van de begeleider en meer indirecte loonkosten, omdat de inwerkkracht niet direct inzetbaar is.
Om daarvoor ruimte te maken in het tarief nemen we een component op die ‘indirecte tijd’ of ‘overheadkosten’ heet. In deze component zitten óók uitgaven die nodig zijn om het huidige personeel te behouden. Het is namelijk niet de bedoeling dat mensen aan de achterkant uitstromen, terwijl je aan de voorkant nieuwe medewerkers inwerkt. Via het gesprek over een passend tarief, betaald door de gemeente, wordt het dus mogelijk om structureel ruimte te maken voor zij-instromers.
In de praktijk krijg je wel eens te maken met situaties als deze: een regio bestaat uit zes gemeenten. Drie van die gemeenten zijn te overtuigen, want die hebben geld hiervoor en kunnen wat bijleggen voor de verhoging van de tarieven. Maar de overige drie gemeenten hebben geld tekort. Hoe tackel je dat probleem? Bij AlleKansenBenut! kunnen we in dat geval meedenken over mogelijkheden en de juiste argumentatie. We verkennen met welk type afspraak de zorgaanbieder én de regio geholpen zouden zijn.
Gelukkig komt het ook wel eens voor dat een zorgaanbieder geld overhoudt van het jaar ervoor. Dan kan je met de financier soms de afspraak maken om dit aan een project rond zij-instromers te besteden. Om dit rechtmatig te doen, dus binnen de spelregels van gemeenten, moet dit wel aangevraagd en verantwoord worden."
Investeren en rendement vertalen zich niet alleen in koude euro’s, maar ook in moeilijker zichtbaar te maken aspecten.
Hoe vertaalt deze adviseringsrol zich naar de praktijk binnen AlleKansenBenut!?
"We kunnen een projectleider van een zij-instroomproject adviseren bij het opstellen van een projectbegroting. Vaak heeft deze wel een incidenteel geldbedrag ter beschikking gekregen. De projectleider wil dan weten hoe hij deze bijdrage kan omzetten naar een structurele financiering, met een eventuele mogelijkheid tot uitbreiding. Hij vraagt zich af: 'Welke argumenten kan ik hiervoor gebruiken? En wie moet ik daar in- en extern voor aanspreken?’ Dan schuiven wij bij hem aan en sparren we samen over de begroting."
Hoe meet je vervolgens het effect van de inzet van deze zij-instromers?
"Een belangrijk effect zit in de sfeer van de meegebrachte ervaringen van de zij-instromers. Dit wordt zichtbaar in indicatoren als werkplezier, verzuim, tevredenheid van cliënten, tevredenheid van werknemers en minder verloop. Daarmee geven we meteen aan dat investeren en rendement zich niet alleen vertalen in koude euro’s. Maar ook in moeilijker zichtbaar te maken aspecten, zoals besturing en werkplezier. Geld schept dus de voorwaarden voor mensenwerk. En de meest belangrijke én lastige vraag is dan ook: hoe kun je dit effect van investeren in zij-instromers meetbaar maken?"
Dat lijkt me best een uitdaging. Men wil toch vaak weten wat er onder de streep overblijft.
Coby: "Er zijn schattingen bekend over wat het kost als je een groot verloop hebt. Daar loopt een organisatie namelijk financieel op leeg. Als je die cijfers combineert met de stelling dat je minder verloop kunt hebben als je investeert in zij-instromers, geeft dit een aannemelijk argument. AlleKansenBenut! kent een businesscase van een jeugdbeschermingsorganisatie waar door te investeren in zij-instromers zowel het verzuim als het verloop met een procent was afgenomen. Daar kun je vervolgens, heel voorzichtig, een financieel model met rendement van investeren in zij-instromers op baseren."
Het bijzondere van jouw expertise is dat je ‘cijfers met gevoel’ berekent. Rekenen met de menselijke maat in het achterhoofd. Kan men dat zo zeggen?
“Dat klopt. Je verliest namelijk niet alleen geld doordat er te weinig personeel is, maar ook omdat werkplezier en de kwaliteit van het werk onder druk komen te staan. Daarom is het goed dat wij de verbinding kunnen leggen tussen inhoud (kwaliteit en continuïteit van zorg) en welke financiële en/of maatschappelijke meerwaarde hiermee samenhangt. Zij-instromers dragen indirect ook bij aan de kwaliteit en de continuïteit van zorg. Iets wat we allemaal - ook financiers - belangrijk vinden, maar wat zich niet zo makkelijk in geld laat uitdrukken.”
Bekijk de businesscaseZij-instromers dragen indirect ook bij aan de kwaliteit en de continuïteit van zorg. Iets wat we allemaal belangrijk vinden, maar wat zich niet zo makkelijk in geld laat uitdrukken.”
Hoe kijkt AlleKansenBenut naar de toekomst?
"Door het programma AlleKansenBenut! is er veel meer aandacht gekomen voor zij-instromers in jeugdzorg. Door dit op een positieve manier te doen, hopen we dat hiervoor meer middelen beschikbaar komen. We verwachten dat met deze aandacht en de extra middelen de personele druk minder wordt en er ruimte ontstaat voor aanbieders om aan zij-instromers begeleiding op maat te bieden. We zien het concept ‘zij-instromen’ als een soort vliegwiel, dus meer dan alleen een kostenpost van zorgaanbieders. Uiteraard hopen wij dat dit ook op beleidsniveau wordt opgepikt, waardoor er ook op landelijk niveau meer ruimte voor investeringen komt. Daarmee wordt uiteindelijk het effect van de inzet van zij-instromers structureel succesvol, zowel inhoudelijk als financieel."
Deze collega's gingen jou voor
Zij-instromers en herintreders dragen bij aan diversiteit in organisaties én dragen bij aan een oplossing voor het personeelstekort binnen jeugdzorg. Jeugdzorgorganisaties weten vaak niet hoe ze deze groep potentiële werknemers mét levenservaring maar (nog) zonder SKJ registratie een werk- en leerplek kunnen bieden.
Met AlleKansenBenut! zet Jeugdzorg werkt! zich in om werkgevers inzichten en tools te bieden om deze groeiende groep welkom te heten in hun organisatie. We delen ervaringen van jeugdzorgorganisaties die jou voor gingen.
Alles over AlleKansenBenut!Deskundigenteam
AlleKansenBenut!
Meer weten? Neem contact op!
Meer weten? Neem contact op!