Het Eigen regie model
Bij een aanpak gericht op duurzame inzetbaarheid is het bevorderen van de eigen regie, ook wel ‘zelfleiderschap’ belangrijk. Prof. dr. Tinka van Vuuren ontwikkelde hiervoor een model. Hoe ziet dit model eruit en hoe pas je het toe? Lees ook hoe Jeugdzorg west met hulp van dit model de eigen regie op persoonlijke ontwikkeling versterkt.
Gezondheid als basis
Centraal in het model staat het thema ‘gezondheid’. Volgens Van Vuuren vormt gezond leven en werken de basis voor het versterken van eigen regie. Organisaties en leidinggevenden hebben hierbij een ondersteunende rol. Het model draait om het vermogen en houding van werkenden. En de invloed van de faciliteiten en cultuur uit de werkomgeving hierop.
Bewustzijn als drijvende kracht
Het model benadrukt dat het bewustzijn van de werknemers de grootste invloed heeft op het nemen van eigen regie op gezondheid. Dit komt terug in het belang van het kwadrant "Houding." Het bewust worden van gezondheidsrisico's en de intrinsieke motivatie vormen de basis van duurzame gedragsverandering.
Bedrijfsculturen die deze bewustwording stimuleren en intrinsieke motivatie bevorderen om gezond gedrag te verankeren dragen bij aan duurzame gedragsverandering.
Het kwadrant "Cultuur" benadrukt dat werknemers eerst moeten ervaren dat ze gezond gedrag mogen vertonen. Een cultuur met de juiste sociale normen, gedrag van anderen en directe steun voor gezond gedrag, draagt bij aan het nemen van eigen regie.
Een concreet voorbeeld op de werkvloer kan zijn de inzet van workshops die aantonen hoe ongezond het is om de hele dag te zitten. Een lezing hierover kan aansporen tot meer beweging. Een andere optie is het aanbieden van gezonde lunchopties in de kantine waardoor gezonder eten op het werk makkelijker zal gaan en meer tot de werkcultuur kan gaan horen. Het oprichten en beschikbaar maken van mentale gezondheidsprogramma’s voor iedereen kan hierbij ook helpen. Hierdoor wordt er bewustzijn gecreëerd en kan iedereen daar vervolgens eigen regie in nemen en keuzes maken.
Zelfeffectiviteit, vermogen en informeren
De medewerker moet dus zelf het stuur in handen nemen, keuzes maken en tot actie komen. We spreken van medewerkers die eigen regie of zelfleiderschap tonen. Die zichzelf zodanig beïnvloeden dat ze optimaal gemotiveerd zijn, hun eigen richting bepalen en optimaal presteren (Van Dorssen et al., 2015).
Hoe vergroot je de eigen regie?
De werkwoorden aan de onderkant van het model (ik mag, ik wil en ik ben bewust) hebben de grootste invloed op het doen en volhouden van vitaalgedrag (Vitalavie, 2024). Vitalavie is een organisatie die zich bezighoudt met de procesmatige aanpak met betrekking tot duurzame inzetbaarheid op het gebied van mentale en fysieke beweging. Vitalavie neemt het eigen regie model als basis en voegt daar onder andere 3 belangrijke uitgangspunten aan toe:
Vermogen: versterken van ‘ik mag’
- Maak zichtbaar wat de veranderingen zijn en biedt zoveel mogelijk steun. Dit verhoogt de bereidheid en het vermogen om ook aan de slag te gaan met vitaliteit
Houding: versterken van ‘ik ben bewust’ en ‘ik wil’
- Schenk binnen vitaliteitsprogramma’s niet alleen aandacht aan de feiten maar ook aan de subjectieve beleving. Dit draagt bij aan het versterken van de eigen regie van medewerkers.
- Zorg dat vitaliteit leuk is.
- Stimuleer zelfonderzoek om te ontdekken waar werknemers zelf baat zien in gezond gedrag, zodat de individuele motivatie vergroot wordt.
- Biedt een 0-en 1-meting aan, dit stimuleert bewustwording en voortgang.
Praktijkvoorbeeld - Jeugdbescherming west
Dit is een koplopervoorbeeld binnen het actieleernetwerk. In dit voorbeeld is de focus gelegd op het versterken van de eigen regie van medewerkers.
De afgelopen jaren heeft Jeugdbescherming west verder uitvoering gegeven aan het initiatief ‘Vanaf dag één aandacht voor je persoonlijke ontwikkeling’. Hierbij is het eigen regie model als een van de modellen gebruikt voor het vormgeven van de inhoud. Het is een belangrijk onderdeel in de onboarding van nieuwe medewerkers. De aandacht voor persoonlijke ontwikkeling geeft ruimte om samen met de medewerker te kijken welk leer- en ontwikkeltraject het beste past. Is een directe start als jeugdbeschermer gewenst of past een ondersteunende rol voor een bepaalde periode beter?
Het werk van de jeugdbescherming is complex en medewerkers ervaren een hoge werkdruk. Het is belangrijk dat professionals zichzelf goed kennen en goed voor zichzelf kunnen zorgen. Alleen dan kan je ook voor een ander zorgen. Jeugdbescherming west ziet dat de aandacht voor de persoonlijke ontwikkeling een belangrijke bijdrage levert aan een gezonde werkbalans in een uitdagende werkcontext.
Dit Koploperinitiatief is er op gericht de autonomie van professionals te vergroten, zodat zij vanuit bekwaamheid en deskundigheid invulling kunnen geven aan hun werk én aandacht hebben voor hun persoonlijke ontwikkeling en vitaliteit.
Vaak ligt de nadruk op het aanleren van nieuwe kennis en vaardigheden, in mijn werk ligt de focus op de persoon: wat hebben de jeugdzorgprofessionals nodig en hoe kunnen zij autonoom handelen?
Aan de slag? Jeugdzorg werkt! biedt gratis ondersteuning
Wil je werk maken van een integrale aanpak voor duurzame inzetbaarheid, zodat medewerkers gezond en gelukkig aan het werk blijven? En kun je daar wel advies bij gebruiken? Meld je dan aan voor een kosteloos adviestraject van Jeugdzorg werkt! Wij ondersteunen bij het maken van een plan van aanpak en bieden begeleiding bij invoering en borging. Onze adviseur komt langs bij jouw organisatie en adviseert op inhoud en proces.
Jeugdzorgorganisaties kunnen van dit adviestraject gebruikmaken van januari t/m juli 2024. Omdat we deelnemen aan de subsidieregeling MDIEU van het ministerie van SZW is onze ondersteuning in deze periode helemaal gratis. Voorwaarden:
- Aan de deelnemende organisaties vragen wij om de resultaten te delen met de hele sector. Zo leren we van elkaar!
- Jeugdzorg werkt! stelt een adviseur beschikbaar, op basis van de specifieke ondersteuningsvraag.
Heb je interesse? Neem dan contact op met programmaleider Nicolette Horn: NHorn@fcb.nl.
Meld je aan voor het gratis adviestrajectDit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Prof. Dr. Annet de Lange, Bijzonder hoogleraar Open Universiteit/ senior managing consultant Berenschot.
