"Werken aan werkgeluk is niet zweverig, maar juist praktisch en concreet"

Waarom ben je zo gefascineerd door dit thema?

"Na m’n studie psychologie kreeg ik een prachtige kans om te werken op Aruba bij een consultancybureau. Alles leek te kloppen en ik ging er vol verwachtingen naartoe. Maar daar eenmaal begonnen, bleek het een enorm stressvolle baan te zijn. Niet bepaald de droombaan die ik voor ogen had. Ik voelde me doodongelukkig en toen ben ik me gaan verdiepen in de thema’s motivatie en werkplezier: op welke manier kan je dat beïnvloeden? Toen ik na twee jaar weer in Nederland was, besloot ik om me volledig te richten op deze thema’s."

En toen kwam de term gelukkig werken om de hoek kijken?

"Inderdaad. Begin 2000 begon ik workshops te geven waarin ik geluk en werk combineerde. Ik maakte daarbij gebruik van de laatste inzichten uit de positieve psychologie. Ik was toen één van de eersten in Nederland. Veel mensen zeiden toen: werken en geluk, dat is toch geen logische combinatie? Maar als je bedenkt dat de meeste mensen een vrij groot deel van hun leven aan het werk zijn, dan is het juist heel logisch dat je ook op die plek het geluk nastreeft."

Hoe doe je dat, werkgeluk nastreven?

"Als je weet wat je sterke kanten zijn en waar je energie van krijgt, dan kan je daarop sturen. Denk bijvoorbeeld aan de werksituaties waar je veel plezier uithaalt of energie van krijgt. Welke sterke kanten zet je dan in? En is het mogelijk om deze sterke kanten ook breder in te zetten? Hoe creëer je daar ruimte voor?"

Maar daar heb je ook ruimte voor nodig van je leidinggevende, toch?

"Zeker, dat is essentieel. Als je als leidinggevende geen ruimte geeft, dan loop je als organisatie een groot risico. Want veel medewerkers zitten vanwege de krapte op de arbeidsmarkt in de luxe positie om weg te gaan. Maar denk ook aan uitval van medewerkers: dat is niet alleen voor de medewerker zelf heel schadelijk, maar heeft ook enorme impact op de organisatie. Denk aan hoge kosten, maar ook aan de sfeer binnen de organisatie. Dus als je kan sturen op meer werkgeluk moet je dat volgens mij altijd doen. Ik kan zelfs beweren: het risico van het niet bespreken en aanpakken van werkgeluk is groter dan het wel aangaan."

Als leidinggevenden in jeugdhulp dit lezen en op werkgeluk willen inzetten, wat is dan de eerste stap?

"Verdiep je in het thema werkgeluk: ga boeken lezen, volg trainingen en zorg dat je hier tijd voor inruimt. Daarnaast moet je als leidinggevende ook ruimte bieden aan je medewerkers om dit thema te verkennen. Dat kan bijvoorbeeld door hen een cijfer te laten geven aan drie thema’s: plezier, voldoening en zingeving. En ja, dat kan confronterend zijn met alle gevolgen van dien, zoals het vertrek van de betreffende medewerker. Maar het kan er ook voor zorgen dat de medewerker actief gaat werken aan het verhogen van die cijfers bínnen de huidige organisatie. Onderzoek wijst uit dat er in 80% van de gevallen binnen de huidige baan nog voldoende te verbeteren is. Werkgevers moeten juist dáár op inzetten. Mijn advies is: ga het gesprek aan met je medewerkers."

Wat zijn de valkuilen als je met werkgeluk aan de slag wil gaan?

"Dat jij als werkgever wel even gaat bepalen dat het thema werkgeluk op de agenda komt en dat je medewerkers daarna gelukkiger zijn in hun werk. Zo eenvoudig is het natuurlijk niet. Het is het belangrijkste om mensen bewust te maken van het eigen werkgeluk en ruimte te geven om hun eigen werkgeluk te onderzoeken."

Hoe reageren mensen op de term werkgeluk?

"Toen ik geluk en werk begin van deze eeuw voor het eerst combineerde waren mensen over het algemeen niet zo enthousiast. Maar ik wilde het toch gebruiken: het triggert mensen en zet aan tot nadenken. Zeker in deze tijden denken medewerkers, en vooral de jonge professionals, veel bewuster na over hun werk en hoe ze dat willen invullen. Vroeger werd de emotie bijna weggehaald uit het werk, maar die emoties zijn natuurlijk super belangrijk. Die vertellen mensen waar hun grenzen liggen, maar ook waar ze blij van worden. Niet alleen belangrijk voor medewerkers, maar ook essentieel voor de ontwikkeling van je organisatie. Werken aan meer werkgeluk is niet zweverig of heel groot, maar eerder praktisch en concreet."

Binnen jeugdhulp spelen veel factoren als regeldruk en werkdruk een grote rol. Wat kan aandacht voor werkgeluk daarin betekenen?

"Natuurlijk kan je niet het hele zorgsysteem op de schop gooien, maar er zijn wel bepaalde dingen waar je als individuele medewerker of organisatie invloed op hebt. Het valt me op dat de thema’s zeggenschap en autonomie steeds groter worden in de zorg en het sociale domein. Dat juich ik natuurlijk toe, want het draait hierdoor meer om de professional. En dat moet natuurlijk ook: uit allerlei onderzoek blijkt dat in 2040 één op de vier mensen in de zorg zou moeten werken om te kunnen voldoen aan de zorgvraag. Ik merk dat ik daardoor bijvoorbeeld vaker wordt uitgenodigd door de Raad van Bestuur van verschillende zorgorganisaties om te vertellen over werkgeluk."

Tot slot, heb je nog een advies aan jeugdhulpprofessionals die een eerste stap willen zetten naar meer werkgeluk?

"Maak het thema niet alleen bespreekbaar met je leidinggevende, maar ook met je naaste collega’s. Neem tijdens werkoverleggen de tijd om dit samen te verkennen. Als je vastloopt in je werk, dan het helpt namelijk om je gezien en gehoord te voelen. Het hoeft niet meteen opgelost te zijn, maar alleen al erover praten zorgt voor verbinding en verdieping.

Het gevaar van dit soort overleggen is alleen vaak dat je vooral kijkt naar wat niét goed gaat. Dus het is minstens zo belangrijk om te kijken naar wat er wel goed gaat en hoe je dat kan vergroten en ontwikkelen."