Sterre Hoogendijk onderzocht de veiligheidsbeleving van jeugdbeschermers in de hoofdstad. In het voorjaar sprak ze veertien gezinsmanagers van Jeugdbescherming Regio Amsterdam. Een van de meest in het oog springende uitkomsten: ‘Sommige jeugdbeschermers verschuiven de grens die de eigen organisatie stelt bij agressie. Uit betrokkenheid bij hun gezin.’
Sterre Hoogendijk studeert nog aan Universiteit Utrecht, als Jeugdbescherming Regio Amsterdam haar de onderzoeksopdracht geeft: Hoe dragen de preventieve maatregelen ten aanzien van agressie door cliënten tegen jeugdbeschermers bij aan de veiligheidsbeleving van jeugdbeschermers?
‘In deze organisatie staat het onderwerp agressie al tijden hoog op de agenda. Eind vorig publiceerden we het pamflet 'Handen af van onze jeugdbeschermers' en deed een van de gezinsmanagers hierover zijn verhaal tijdens het werkbezoek van twee ministers en in tv-programma Pauw.’ De bestuurs- en organisatiewetenschapper heeft net de inleidende gesprekken in Amsterdam achter de rug als Nederland in lockdown gaat. Toch slaagt ze met de nodige digitale hulpmiddelen erin om alle respondenten te interviewen voor het onderzoek.
Grenzen werken belemmerend, vinden sommige jeugdbeschermers.
Sterre Hoogendijk schrikt wel van de verhalen die voorbij komen. Tot en met het dreigen met een vuurwapen. Gelukkig is dat een uitzondering. Traineren en beledigen bijvoorbeeld over geaardheid, afkomst en uiterlijkheden komen wel regelmatig voor. Omdat jeugdbeschermingsmaatregelen heftige emoties oproepen, voegt de onderzoeker toe. ‘Sommige gezinsmanagers in Amsterdam accepteren dan ook scheldpartijen van ouders. Uit begrip. Terwijl hun collega’s juist bij iedere vorm van agressie een dikke rode streep trekken. Geheel in lijn met het beleid van hun werkgever: zero tolerance.’
Dat verschil tussen praktijk en beleid vindt Sterre Hoogendijk opmerkelijk. De ene gezinsmanager stelt duidelijke grenzen, de ander beweegt mee met het gezin. Begrijpelijk omdat de doelgroep vaak maatwerk vraagt. Volgens haar is het wel noodzakelijk om met elkaar in gesprek te gaan over de norm. Ze somt enkele vragen op waarmee jeugdbescherming aan de slag kan: ‘Kunnen een zero tolerance benadering en begrip voor de agressie tegelijkertijd bestaan? Is er een grens die je als beroepsgroep kunt stellen?’
Het onderzoek bevat ook nog andere aanbevelingen. Niet alleen voor de Amsterdamse regio, maar voor het hele land: blijf erover praten met collega’s. Hou het onderwerp hoog op de agenda. Volg trainingen in omgaan met agressie en werk samen met verschillende partijen. ‘De politie is met al haar expertise en ervaring een belangrijke partner. Zeker als het gaat om consequent doorpakken bij aangiftes. Werk samen met de wijkagent. Die weet vaak wat speelt in gezinnen en kan elke jeugdbeschermer goed helpen en bijstaan. ’
En: ‘Wees je ervan bewust dat de manier waarop we als jeugdzorginstellingen over elkaar praten ook invloed heeft hoe gezinnen naar ons kijken, bijvoorbeeld omdat er gedreigd wordt met de jeugdbescherming.’
Bij Jeugdbescherming Regio Amsterdam wordt continu onderzocht hoe de blijvende veiligheid in gezinnen verbeterd kan worden. De meeste Amsterdamse gezinsmanagers krijgen volop steun en aandacht van hun teammanager na agressie. Als de situatie onveilig lijkt, gaan medewerkers het liefst samen met een collega op huisbezoek. De organisatie gaat ook met de andere aanbevelingen uit het onderzoek aan de slag. Sterker, de organisatie heeft Hoogendijk in dienst genomen: als Junior onderzoeker & adviseur.